طراخی فروشگاه اینترنتی

Web2 و Web3 چه تعریفی دارند؟

اصطلاحات Web2 و Web3 مفاهیم نسبتاً جدیدی هستند که برای بازاریابی فناوری‌های بلاک چین استفاده می‌شوند؛ اما لازم است قبل از اینکه Web2 و Web3 را تعریف کنیم، بگوییم که بلاک چین چیست.

بلاک چین نوعی سیستم ثبت اطلاعات و گزارش است. تفاوت بلاک چین با سایر سیستم‌های ثبت اطلاعات این است که اطلاعات ذخیره‌شده روی این نوع سیستم، میان همۀ اعضای یک شبکه به اشتراک گذاشته می‌شود. در بلاک چین با رمزنگاری و توزیع داده‌ها، امکان هک، حذف و دستکاری اطلاعاتِ ثبت‌شده، تقریباً از بین می‌رود. دو فناوری اصلی بلاک چین، ارزهای دیجیتال و NFT هستند.

اما وب 2 چیست؟ به فناوری‌های اجتماعی (social-based) مثل فناوری‌هایی که بیگ تِک (Big Tech) یا «FAANG» آن‌ها را کنترل می‌کند، Web2 می‌گویند.

Big Tech اصطلاحی است که به پنج شرکت بزرگ و مسلط در صنعت فناوری اطلاعات ایالات متحده یعنی گوگل، آمازون، اپل، فیس‌بوک و مایکروسافت اشاره می‌کند.

FAANG هم مخفف اسم پنج شرکتِ فیس‌بوک، اپل، آمازون، نتفلیکس و گوگل است.

خُب حالا وب 3 چیست؟

Web3 به فناوری‌های منبع باز (open-source) و بلاک چین گفته می‌شود که داده‌ها را غیرمتمرکز می‌کند.

طرفداران Web3 می‌گویند که این فناوری علاوه بر اینکه قدرتش را از بیگ تِک می‌گیرد، شفافیت را افزایش می‌دهد، نوآوری را تسهیل می‌کند و به کاربران امکان کنترل اطلاعات و تعاملات آنلاین را می‌دهد. آن‌ها همچنین می‌گویند که وب 3 تجربۀ مناسب‌تر، هوشمندتر و مستقل‌تر از Web2 ارائه می‌کند.

در پایان این بخش باید بگوییم که Web3 وعده داده است از فناوری بلاک چین برای ایجاد یک اکوسیستم اینترنتی غیرمتمرکز استفاده کند و افراد زیادی را در دنیای کسب‌وکار جذب کند.

نگاهی به تکامل دنیای اینترنت؛ چگونه به وب 3 رسیدیم؟

قبل از اینکه به تفاوت Web2 و Web3 اشاره کنیم، بهتر است دوران تکامل اینترنت را با هم مرور کنیم. این مرور به شما کمک می‌کند تا وب 3 را بهتر درک کنید و ادامۀ مقاله برایتان جذاب‌تر باشد.

وب 1 (از 1991 تا 2004)

وب 1اینترنتی است که در دهۀ 1990 وجود داشت. برای اینکه با وب 1 آشنا شوید، باید شکل‌وشمایل سایت‌هایی مثلAOL  وNetscape  را به‌خاطر بیاورید. (البته اگر سن‌وسالتان قد می‌دهد!)

• ما برای مرور بهتر، ویژگی‌های وب 1 را در ادامه آورده‌ایم:
• طراحی اینترنت در این دوران در ابتدای راه بود؛
• صفحات وب کاملا ثابت بودند؛
• کاربران با Web1 تعامل کمتری داشتند؛
• اکثر وب‌سایت‌ها در این دوره متعلق به شرکت‌های بزرگ بودند؛
• محتوای تولید شده توسط کاربر (UGC) بسیار کم بود.

وب 2 (از 2004 تا امروز)

وب 2 همین اینترنتی است که امروز از آن استفاده می‌کنید. این اینترنت با عنوان وب اجتماعی هم شناخته می‌شود و به‌شکل یک اکوسیستم کاربرمحورِ مجازی عمل می‌کند. در زمان شروع کار وب 2، قرار بود فناوری‌هایی مثل جاوا اسکریپت و HTML5 شکل بگیرند و سایت‌هایی با CSS3 مثل فیس‌بوک، گوگل، یوتیوب و پلتفرم‌های تجارت الکترونیک مثل آمازون ساخته شوند. این موضوع در نهایت منجر به ایجاد یک اینترنتِ مبتنی بر پلتفرم شد که به‌کمک محتوای تولید شده توسط کاربر، شبکه‌های اجتماعی و طراحیِ تعاملی رشد می‌کند.

Web2 عصر متمرکز اینترنت است که در آن بیگ تِک مالک و توزیع‌کننده داده‌هاست. در دنیای وب 2 ما نه تنها از جست‌وجو در اینترنت اطلاعات دریافت می‌کنیم، بلکه شرکت‌ها نیز اطلاعات ما را دریافت می‌کنند که اغلب در ازای ارائۀ خدمات صورت می‌گیرد. آن‌ها از داده‌های ما برای تبلیغات هدفمند و کسب درآمد استفاده می‌کنند.

افزایش استفاده از تلفن‌های همراه هوشمند هم در رشد Web2 بی‌تأثیر نبود. برای مثال، اپلیکیشن‌های کاربردی موبایل در نحوۀ تعامل کاربران و همچنین مصرف محتوا و خرید کالا و خدمات تحول بزرگی ایجاد کردند.

بهتر است این‌طوری بگوییم که در وب 2، همۀ‌ چیزهایی را که نیاز داریم در یک رابط کاربری در دسترس و کاربرپسند می‌بینیم.

Web3 چه ویژگی‌هایی دارد؟

درست است که در ‌بخش‌های قبلی یک تعریف از وب 3 ارائه کردیم، اما هنوز برای تعریف دقیق آن خیلی زود است؛ بنابراین همچنان نمی‌توانیم دربارۀ نحوۀ ایجاد وب‌سایت یا آماده‌سازی کسب‌و‌کار با وب3 صحبت کنیم. اما می‌توانیم به ویژگی‌های در حال ظهور آن اشاره کنیم تا تفاوت‌های آن با وب امروز را بهتر درک کنیم.

این ویژگی‌ها را در زیر آورده‌ایم:

• فناوری بلاک چین: بلاک چین پایگاه دادۀ دیجیتال Web3 است. این فناوری به کاربران این امکان را می‌دهد که داده‌ها را بدون واسطه ایجاد و ذخیره کرده و آن‌ها را به‌صورت ایمن مدیریت کنند.
• تمرکززدایی: داده‌ها، برنامه‌ها و سرویس‌ها در مکان‌های مختلفی در بلاک چین ذخیره می‌شوند. این مجموعه‌ها بدون نیاز به یک منبع متمرکز توزیع می‌شوند و کنترل بیشتری به کاربران می‌دهند. همچنین با وجود این ویژگی، فرصت‌های کمتری در اختیار شرکت‌های بزرگ (مثل گوگل و فیس‌بوک) برای استفاده از اطلاعات کاربران برای بازاریابی هدفمند قرار می‌گیرد.
• هوش مصنوعی: ارتباطات هوشمند بین برنامه‌ها و رابط‌های کاربری را تسهیل می‌کند.
• کریپتوکارنسی: ارزی امن و غیرمتمرکز مبتنی بر بلاک چین است؛ مثل اتر یا بیت کوین. کیف پول‌های رمز‌گذاری‌شده و کیف پول‌های دیجیتال یکی از روش‌های استفاده از این ارزها در تراکنش‌های وب 3 هستند.
• امور مالی غیرمتمرکز: دیفای (Decentralized Finance | DeFi) به‌معنی امور مالی غیرمتمرکز است. منظور از غیرمتمرکزبودن این است که این امور بدون حضور نهادهای واسطه مثل بانک‌ها انجام می‌شود. در پلتفرم‌های دیفای این امور بدون حضور نهاد‌ها و با الگوریتم‌های از پیش تعیین‌شده انجام می‌شود.
• دائو: DAO مخفف عبارت Decentralized Autonomous Organization به‌معنای سازمان خودگردان غیرمتمرکز است. دائو یک سازمان فیزیکی هم نیست، بلکه یک سازمان اینترنتی است که اعضای آن می‌توانند کاربرانی از نقاط مختلف جهان باشند.
• برنامه‌های غیرمتمرکز: برنامه‌های غیرمتمرکز (dApps) نرم‌افزارها یا برنامه‌های دیجیتالی هستند که به‌جای یک رایانه، روی یک شبکۀ بلاک چین یا یک پلتفرم همتا به همتا (P2P) نصب‌شده و اجرا می‌شوند. dapps خارج از حوزۀاختیار و کنترل یک مقام یا نهاد واحد قرار دارند و هیچ نهادی آن‌ها را کنترل نمی‌کند.
• مستقل‌بودن کاربر: وب 3 از آزادی و استقلال کاربران پشتیبانی می‌کند و جایی است که هر کسی می‌تواند به آن بپیوندد و صاحب بخشی از وب شود.
• ناشناس‌بودن کاربر: فناوری‌های هوش مصنوعی در وب 3 به کاربران این امکان را می‌دهد تا شخصیت‌ دیجیتالی خود را از هویت واقعی‌شان جدا کنند. از طرفی با افزایش امنیت داده‌ها در فناوری بلاک چین، وب 3 قصد دارد دسترسی شرکت‌های بزرگ به اطلاعات شخصی و تاریخچۀ وب‌گردی افراد را سخت‌تر کند.

Web2 چه تفاوتی با Web3 دارد؟

تفاوت اصلی بین Web2 و Web3 در مالکیت داده است. در Web2، اغلب اوقات داده‌ها را یک واسطه کنترل می‌کند. مثلا اِتِریوم (blockchain-basedEthereum) که یک سیستم بلاک چین غیرمتمرکز و منبع باز است و دارای ارز دیجیتال اختصاصی خود یعنی اِتِر است. این سیستم اشاره می‌کند که در Web2:

• توییتر می‌تواند هر حساب یا توییتی را سانسور کند؛
• ممکن است سرویس‌های پرداخت امکان پرداخت در بخش‌های خاصی را غیرفعال کنند؛
• ممکن است سرورهای برنامه‌های گیگ اقتصادی (Gig Economy) از کار بیفتند و بر درآمد کارگران تأثیر بگذارد.